De Brede School Academie (BSA) in Zaanstad werkt intensief aan begrijpend lezen met behulp van de actualiteit. Een concept dat zeker ook inspirerend is voor andere scholen.
Het is dinsdagmiddag 16.00 uur als de eerste kinderen binnenkomen. In groepjes lopen ze direct uit school naar de BSA, waar leerlingen extra taallessen krijgen om hun kansen om toegelaten te worden op havo of vwo te vergroten.
Na een lange schooldag zou je verwachten dat de motivatie ver te zoeken is, maar niets is minder waar. Nadat de rugzakken aan de kapstok zijn gehangen, zoekt ieder zijn of haar eigen lokaal op. Een kleine ruimte met een digibord, leesboeken, kranten op de tafels en op de achterwand grote vellen met moeilijke woorden en bijbehorende definities.
Nog voordat de les officieel begint, zitten de meeste leerlingen al te bladeren. “Welke krant heb jij?”, vraagt er één. “Het Noordhollands Dagblad,” antwoordt een meisje zonder op te kijken. “Dit artikel gaat over dat je depressief wordt van Facebook. Wat lees jij?”
Inspirerende leescultuur
Twee dagen per week komen leerlingen uit groep 6, 7 en 8 van verschillende scholen uit Zaandam naar de BSA. Ze beginnen met de leestafel: een breed aanbod van verschillende landelijke en regionale kranten die aangevraagd zijn via Nieuws in de klas.
Leerlingen krijgen een krant toegewezen en beginnen zelfstandig te lezen. “Het doel van de leestafel is om een inspirerende leescultuur te creëren”, vertelde projectleider Arjen Scholten tijdens een eerder bezoek aan de BSA in Utrecht.
“Deze leerlingen zijn van huis uit niet gewend om een krant te lezen. Ze mogen ze daarom na de lessen meenemen. Wellicht dat hun ouders ook geïnteresseerd raken om de krant te lezen en zo hun kind stimuleren het nieuws te volgen.”
“Jongens, we gaan beginnen. Ik zie dat hier een interessant artikel wordt gelezen. ‘Depressief door Facebook’ heet het. Wat voor mensen worden depressief van Facebook, denken jullie?” Docent Ruth van den IJssel wil het artikel uit het Noordhollands Dagblad vandaag bespreken en kijkt de klas rond.
“Mensen die denken dat anderen hun niet leuk vinden,” antwoordt een meisje. “Die denken dat andere mensen leukere dingen doen,” vult een ander haar aan. “Precies, mensen met een negatief zelfbeeld”, concludeert Van den IJssel.
De leerlingen kunnen zich voorstellen dat je je zo kan voelen. Maar, besluiten ze: “Je moet je niets aantrekken van wat anderen op Facebook zetten.”
Het is het eerste stuk dat vanmiddag besproken wordt. Waar gaat het over? Wat vinden de leerlingen ervan? Snappen ze de tekst? Welke woorden kennen ze niet? Door de kranten te bespreken, oefenen de leerlingen samenvatten, redeneren, formuleren en luisteren.
Allerhande onderwerpen komen voorbij: zo gaat het deze middag ook nog over het kattencafé in Amsterdam, het bezoek van de koning aan de VS en de vraag waarom lang zitten op een stoel dodelijk kan zijn.
“Zelfs het FD lezen ze graag”
De locatie in Zaandam is in maart geopend en hoewel de leerlingen nog maar een paar maanden met het nieuws werken, ziet docent Mariëtte Oppatja al vooruitgang. “Elke middag voordat de leerlingen komen leg ik bij hun naambordje een krant neer”, legt Oppatja uit.
“In het begin lazen ze het Financieel Dagblad met tegenzin, dat vonden ze veel te ingewikkeld. Nu zie je dat ze soms zelfs blij zijn als ze die krant hebben, omdat ze sneller weten wat ze lezen.
Natuurlijk zijn er nog steeds enkele woorden die ze niet begrijpen, maar ze weten dat dat niet erg is. Ook dan kun je een tekst lezen en begrijpen. Bovendien vinden ze het steeds leuker worden.”
Dat enthousiasme blijkt inderdaad wanneer we vragen hoe ze het lezen van het nieuws ervaren. “Thuis hebben we geen krant, maar ik vind het eigenlijk heel leuk”, zegt een leerling. “Ik heb geleerd om te discussiëren, dat deed ik nooit.”
Een ander vult aan: “Het is leuk dat we praten over iets dat actueel is. Ik wil weten wat er gebeurt in de wereld. Ik snap niet altijd alles wat ik lees, maar dan vraag ik het.”
Brede School Academie
De Brede School Academie (BSA) is een gezamenlijk project van meer dan 45 scholen dat in Utrecht is gestart. Onlangs opende er een vestiging in Tiel en sinds begin dit jaar heeft ook Zaanstad een BSA.
“Talentvolle leerlingen worden geselecteerd en krijgen hier na school extra onderwijstijd”, vertelt Maarten Catney, projectleider van BSA Zaanstad.
“Het gaat om leerlingen die het denkniveau en de werkhouding hebben om naar de havo of het vwo te gaan, maar die hier door een taalachterstand moeite mee zullen krijgen. Het doel is dat zij voor woordenschat en begrijpend lezen ten minste een niveau op de CITO-toets omhoog gaan.”
De BSA-methode
Begrijpend lezen is een belangrijke voorspeller voor de onderwijscarrière van kinderen, blijkt uit onderzoek van Kortlever en Lemmens. Kinderen die in hun vrije tijd regelmatig lezen, halen hogere CITO-scores. Op de BSA wordt lezen daarom gestimuleerd.
“Alle activiteiten van de BSA zijn bedoeld om de taalvaardigheid van kinderen te vergroten en begrijpend lezen te bevorderen,” aldus Scholten.
Het onderzoek gaat specifiek over het lezen van boeken, maar Scholten kiest er voor om zijn leerlingen een rijk en divers leesaanbod voor te schotelen.
“Naast de boeken die ze kunnen lenen, is de krant een uitstekend middel om hun woordenschat en kennis van de wereld te vergroten. Maar het is bijvoorbeeld ook zinvol voor het ontwikkelen van kennis van cijfers.”
En bij lezen alleen blijft het niet: leerlingen oefenen met luisteren, het stellen van gerichte vragen en herhalen wat de ander heeft verteld. Ze worden daarbij begeleid door een docent die doorvraagt en verwijst naar begrippen die de kinderen eerder in het nieuws zijn tegengekomen.
Werkt u ook met nieuws in uw lessen?
Nieuws in de klas verzamelt graag inspirerende praktijkvoorbeelden van docenten die nieuwsmedia in hun lessen verwerken. Wilt u andere docenten laten zien hoe u uw lessen verrijkt met het nieuws? Neem graag contact met ons op..
Wilt u uw lessen verrijken met het nieuws?
Maak gebruik van de Nieuwsservice, waarmee u kosteloos dag- en weekbladen aanvraagt.
