Op de Brede School Academie (BSA) in Utrecht wordt intensief gewerkt aan begrijpend lezen met het nieuws. We spraken met de projectleider Arjen Scholten, die de aanpak en het effect van de BSA toelichtte.
De Brede School Academie (BSA) is een gezamenlijk project van dertig scholen en de gemeente Utrecht.
Talentvolle leerlingen worden op de scholen geselecteerd en krijgen na school extra onderwijstijd op de BSA. Het gaat om leerlingen die het goed doen op school, maar er niet in slagen om hun leerpotentieel volledig te realiseren, omdat hun beheersing van de Nederlandse taal niet op hetzelfde niveau ligt als hun intellectuele capaciteiten en hun ambitie.
Het doel is deze leerlingen voor woordenschat en begrijpend lezen ten minste een niveau omhoog te laten gaan op de CITO-toets. Eigen inzet en motivatie van zowel de leerlingen als ouders zijn erg belangrijk.
De BSA is een initiatief van Arjen Scholten, die een achtergrond heeft als schoolleider en tevens projectleider is van de BSA.
Inspirerende leescultuur
De leerlingen komen twee dagen per week na schooltijd naar een van de locaties van de BSA. Daar beginnen zij met de leestafel; een breed aanbod van verschillende kranten die via de Nieuwsservice van Nieuws in de klas zijn aangevraagd.
‘Het doel van de leestafel is om een inspirerende leescultuur te creëren’, zegt Arjen Scholten. ‘Deze leerlingen zijn van huis uit niet gewend om een krant te lezen. Ze mogen de krant na de lessen mee naar huis nemen’.
Aan het begin van de les pakken ze een krant naar keuze en beginnen ze met zelfstandig lezen. Ze lezen over onderwerpen waar ze geïnteresseerd in zijn.
Vervolgens worden de nieuwsberichten uitgebreid besproken; zo oefenen de leerlingen met samenvatten, redeneren, formuleren en luisteren. Eerst in tweetallen: de ene leerling vertelt aan de ander wat hij net gelezen heeft en de ander stelt hem daar vragen over. Vervolgens vat die leerling voor de groep samen wat zijn medeleerling heeft gelezen en kan de groep vragen stellen.
Opvallend is de manier waarop leerlingen elkaar aanspreken: ‘Ik wil graag reageren. Je zegt namelijk dat Badr Hari vrijkomt. Daar heb ik een vraag over’.
De leerlingen bedenken meteen vragen over onderwerpen waar ze meer over willen weten. De onderwerpen en moeilijke woorden worden op een vel geschreven. Op de tweede dag in de week gaan de leerlingen actief op zoek naar de antwoorden door (nieuws)sites te bezoeken.
Een aantal leerlingen vertelde ons hoe ze het lezen van het nieuws ervaren.
‘Het is elke dag anders!’ zegt een leerling. ‘Ik weet nu beter wat er gebeurt in de wereld’ zegt een andere leerling, ‘het nieuws over de grensrechter volgde ik bijvoorbeeld elke dag’. ‘Mijn juf zegt dat ik nu meer van het nieuws weet’.
‘Laatst ging het met aardrijkskunde over deltawerken. Ik wist wat deltawerken zijn omdat ik daarover in een nieuwsbericht had gelezen’. ‘Als ik een moeilijk woord tegenkom, zoek ik op wat het betekent, zo leer ik beter lezen’.
De BSA-methode
‘Begrijpend lezen is een voorspeller voor de onderwijscarrière van kinderen’, vertelt Scholten, die onderzoek van Kortlever en Lemmens aanhaalt. De onderzoekers hebben aangetoond dat kinderen die in hun vrije tijd regelmatig lezen, hogere CITO-scores behalen.
Het onderzoek van Kortlever en Lemmens gaat specifiek over het lezen van boeken, maar Scholten kiest er bewust voor om zijn leerlingen een rijk en divers leesaanbod voor te schotelen. Daaraan ligt een goed doordachte methode ten grondslag die in samenwerking met Sardes is ontworpen.
Het is geen kwestie van zomaar wat lezen en plichtmatig elkaar vragen stellen; leerlingen oefenen met luisteren, gerichte vragen stellen, herhalen wat de ander hen verteld heeft.
Ze worden daarbij intensief begeleid door een docent die vaak doorvraagt (‘zegt de geïnterviewde dat, of wordt verwezen naar een onderzoek?’) en verwijst naar begrippen die de kinderen eerder in het nieuws zijn tegengekomen.
Leerlingen gaan gedurende drie à vier jaar naar de BSA. ‘Wij willen het begrijpend lezen van deze leerlingen bevorderen door in te zetten op woordenschat en kennis van de wereld.’
‘Dat zit allemaal in de krant, het lezen van nieuwsberichten helpt ter bevordering van de woordenschat, maar bijvoorbeeld ook voor het ontwikkelen van kennis van cijfers’ aldus Scholten.
De BSA, die onder andere van het Ministerie van Onderwijs financiële steun heeft gekregen, is uitgegroeid tot een begrip in Utrecht.
Ook andere gemeenten tonen belangstelling voor de wijze waarop de BSA vormgeeft aan onderwijs buiten de reguliere schooltijden.
Nieuws in de klas ondersteunt dit project met de Nieuwsservice en hoopt dat dit voorbeeld ook andere docenten inspireert om nieuwsmedia vaker in te zetten voor begrijpend lezen.
Naar aanleiding van de aanpak van de BSA gaan bijvoorbeeld ook de docenten van de Zomerschool Jeugd en Samenleving Rijnland dag- en weekbladen lezen met de leerlingen.
Werkt u ook met nieuws in uw lessen?
Nieuws in de klas verzamelt graag inspirerende praktijkvoorbeelden van docenten die nieuwsmedia in hun lessen verwerken. Wilt u andere docenten laten zien hoe u uw lessen verrijkt met het nieuws? Neem contact met ons op.
Wilt u uw lessen verrijken met het nieuws?
Maak gebruik van de Nieuwsservice.
